کرونا زدگی !

امروز اخرین شنبه سال ۹۸ را پشت سرگذاشتیم و آغاز اخرین هفته سال … که البته اغاز تلخی بود یکی از تلخ ترین روزهای بازار… ای کاش سال ۹۸ با این حجم شیرینی و حلاوت این هفته ها و روزهای آخر را انقدر تلخ تر از زهر نکند …قبل از هر چیز عذرخواهی میکنیم که گزارش و مقدمه امروز کمی طولانی است.

قبل از هر چیز که به تحلیلیاز بازار بپردازیم و بعد سراغ شرایط ریزشی و چرایی آن برویم … بیایید ابتدا با خود بگویید چرا بازار امروز این طور منفی شده بود. قبل از بیان نظرات تحلیلی که قطعا نظر ماست و ممکن است درست یا غلط باشد معتقدیم این که برخی فکر میکنند مثلا خبر قرنطینه امروز که بعد تکذیب شد دلیل افت بازار بود و بازار را این طور به خاک و خون کشید بیشتر دنبال مقصر منفی گشتن و ناشی از عدم شناخت بازار است البته شاید این شایعه که بازار از روز دوشنبه تعطیل خواهد شد و زیر پوست برخی بانک ها و کارگزاری ها بود مهم تر بوده ولی قرنطینه نمی تواند دلیل خوبی باشد .

به نظر اتفاقا باید به دلایل ریزش بازار امروز خوب پرداخت ولی قبل از هر چیز یک نکته را در ذهن خود بکوبید

قرار نیست در بازار سرمایه همیشه همه چیز صعودی و سر بالا باشد اینجا سقوط داریم و صعود هم سرجای خود است پس همانطور که از صعود ها خوشحالیم در نزول ها هم باید پای بازار بایستیم و قبول کنیم این ماهیت کسب و کار ماست . البته قدیمی ترها بیشتر این را درک میکنند و در این نزول ها هم ارامش بیشتری دارند ولی برخی عزیزان که به واسطه این جو اخیر راهی بازار شدند شاید این حجم ریزش برای انها کمی غریبه باشد .

نکته بعد حرفی بود که بعد از آن داستان ۲% و اتفاقات بعد از ان زدیم .

در این که نباید هیچ چیزی محدود شود و این موارد قانون گذاری شبانه از سوی سازمان محکوم است ، قبل تر زیاد صحبت کردیم محدودیت کمکی به بازار نمیکند ولی ای کاش حرف کسانی که میخواستند محدودیت بگذارند را می شنیدیم . البته عرض کردیم فن بیانشان و سناریو چیدن های انها برای بازار بسیار کودکانه بود ای کاش از همان اول دلایل خود را بیان میکردند و این طور بازار را کم هوش و کودک و نابالغ فرض نمیکردند.

معتقدیم آنها که نهاد ناظر بوده و به ریز جریان خرید و فروش ها را زیر نظر داشتند ۲ هفته جریانی را دیدند که برای بازار به درست یا غلط احساس خطر کرده و ان تصمیم را گرفتند حالا ایا باید منجر به این تصمیم میشد یا خیر را کاری نداریم ولی ای کاش به جای تصمیم نوسان ۲% بیان میشد که چرا به چنین نتیجه رسیدند . ای کاش بیشتر توضیح داده میشد که مثلا جریان روزانه پول که در روزهایی بیش از ۵هزار میلیارد تومان سراغ سهم هایی رفته که ریسک بالایی داشته و ان طرف هم کدهایی می فروشند که خلاصه بازار را می شناسند چه بوده و چه شده ! ای کاش این نوع ادبیات با شکل و زبان دیگری بیان میشد نه این که در قالب سوپر من بازار ظاهر شوند و نوسان را ۲% کنند .

بگذریم حالا که بازارهای جهانی و کرونا عامل این ریزش بوده ولی این موارد هم بی تاثیر نبودولی این را فراموش نکنید پولی که به بازار آمد سراغ سهم های قوی و بنیادی نرفت رفت سراغ شرکت هایی که امیدواریم ماه های اتی بتوانند قیمت های فعلی را توجیه کنند …

اما بازار چرا دچار ریزش شده است ان هم این ریزش که نزدیک به ۵۰ هزار واحد در مدت یک هفته صورت گیرد .

برای این ریزش دلایل متعدی را می شود گفت یکی از این دلایل هجوم بی فکر و بی منطق و چریکی پول به بازار و خرید برخی سهم های عجیب و بعد فروش همان وضع بی منطق و چریکی برخی نماد ها و صف فروش شدن انها بوده .

دقت کنید این را چند بار نوشتیم در یک ماه اخیر تقریبا ۸۰% معاملات متعلق به اشخاص حقیقی بوده است میانگین مازاد خرید حقیقی ها به فروش آنها از ابتدای سال تا الان تقریبا میانگین روزانه رقمی برابر ۸۰ میلیارد تومان بوده است البته این را دقت کنید که این عدد در یک ماه اخیر به ۲۸۰ میلیارد تومان رسیده و سرعت رشد خاصی را داشته است و البته در چند روز گذشه این عدد بسیار زیاد شده بود و حتی به ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته بود . یعنی این حجم پول بزرگ چشم را می بست و خرید میزد به نظر حالا هم رفتار شبیه خریدخود دارد چشم را بسته و میفروشد رنجی و غیر رنجی برای او فرقی ندارد همانقدر که بیفکر و بی تحلیل خریده همانطور هم می فروشد !

در ادامه همین بحث به نظر می توان فردا هم از نظر نموداری هم بنیادی هم حمایت صندوق توسعه روز مهمی برای بازار بوده و کار کمی بهتر شود

فردا افت شاخص و رسیدن به ۴۹۷ به عنوان یک نقطه مهم حمایتی می تواند شکل و شمایل خوبی برای بازار ترسیم کند دقت کنید همین امروز درخبرها داشتیم تورم سال ۹۹ ۲۵% است و این یعنی نباید به همین سادگی به دارایی های ارزشمند خود در بازار اتش زد به نظر بهترین کار همان طبقه بندی بر اساس سود و جریان های نقدی آتی و ارزشمندی است که سر اخر قرار باشد بازار همه را تنبیه کند همان حوالی خسته می شود … فعلا به نظر بازار در این حوالی ۵۰۰ هزار و کمی کمتر خسته شده و احتمالا آرام بگیرد . روز دوشنبه نفت و بازارهای جهانی هم اثرات بسزایی خواهند داشت …

آخر سال است و فضا باید به سمت رفع کدورت ها ودلخوری ها پیش برود ولی این روزها به هر دلیلی فضای تقابل و بحث وجدل در بین بچه های بازار بیشتر و بیشتر شده است . بازار منفی است این عصبی بودن ناشی از همین امر است به نظر بهترین کار صبر زیاد و جرو بحث نکردن است . فراموش نکنید آن روزهایی را که همه کنار هم لبخند زدیم قطعا بازار هم مانند زندگی بالا و پایین دارد و این اتفاقات طبیعی است و سپری می شود .حفظ حرمت و بنیان و همبستگی این خانواده از همه چیز مهم تر است اختلاف عقیده امری طبیعی است ولی گاهی اوقات همین اختلاف عقیده ها لطمه به بدنه بازار می زند بگذریم …

امروز حرف زیاد زدیم برای بازاری که حرفی برای گفتن نداشت…

همین مقدمه کمی طولانی به نظر از اصل بازار امروز بهتر بود و گزارش امروز را با این جمله تمام میکنیم که فراز و فرود و رشدو ریزش ادبیات ساری و جاری بازار است کسانی که در دوران خوشی پای ثابت بازار و شنونده آهنگ های خوش رقص او بودند شاید کمی هم باید تحمل خود را بالا ببرند . این باغ همیشه الحان خوش صدا ندارد پشت هر صعودی افتی قرار دارد و بهتراست از این روزها بهترین و بیشترین استفاده را کرد هم تجربی و هم مالی …

ناامن شدن روانی بازار هم یکی از دلایلی است که این ریزش این چند روز را رقم زد که برخی افراد و پول های جدید ،بعد ازاین چند روز و مشاهده دعوای بین ارکان بازار ، به این نتیجه رسیدند که شاید بازار سرمایه جای امن سابق نباشد . البته با این تحلیل موافق نیستیم ولی عزیزان بپذرید در این چند وقت خوب عمل نکردید … با این که بازار می ارزید یا نمی ارزید و خطرناک بود یا نبود کاری نداریم ولی نوع رفتار این پیغام را به برخی فرستاد که انگار دستی در کار است که میخواهد ترمز بازار کشیده شود ان هم در این مقطع … این حرکات خیلی پیام خوبی نبود.

دلیل دیگر این ریزش سریع

در سود بودن بسیاری از افراد است که وقتی بازار می ریزد تازه به فکر نقد شدن و شناسایی سود می افتند از حقیقی و حقوقی گرفته خیلی هم با هم فرقی نمیکند امروز صف فروش بانک ملت و فولاد حقوقی ها هم همدیگر را هُل میدادند ! به هر حال این رشد چشم گیر و در سود بودن بسیاری از افراد فشار فروش را رقم زد که بی تاثیر نبوده و همین موضوع در کنار نگاه همیشه نقد کردن برای روزهای قبل تعطیلی باعث شد تا برخی با اولین ریزش در سمت فروش قرار گرفته و هر طور شده فروشنده بازار در این روزهای قبل تعطیلات باشند .

ترس تعطیلی هم موثر بود و درواقع یکی دیگر از این دلایل بود

از روزهای قبل شایعه شده بود دوشنبه اخرین روز کاری بازار است حتی امروز بخشنامه بورس کالا هم این را تا حدودی تایید میکرد که از دوشنبه به بعد انگار همه چیز نیمه تعطیل خواهد بود ترس این عدم دسترسی به پول و بازار باعث بروز افزایش فشار فروش در بازار امروز شده و برخی را که در روزهای پایانی پول نیاز دارند مجاب به فروش سهم کرد به نظر این موضوع اگر سریعتر تعیین تکلیف شود تکلیف بازار هم مشخص خواهد شد .

تسویه اعتباری ها یکی دیگر از دلایل ریزش بازار بود

که به نظر تا روز دوشنبه همراه بازار بوده و می تواند یکی از دلایل ضعف بازار شود البته این موضوع هر چه جلوتر برویم بهتر می شود ولی باید به عنوان یکی از دلایل ریزش بازار این موضوع را نیز در نظر گرفت که برخی اجبارا و برخی دیگر با رضایت قلبی به فروش سهم روی اورده تا کمی حجم اعتبار را تسویه نماید .

خرابی سیتم ها مشکل امروز و دیروز نیست مشکل هر روز بازار شده و این روزها تشدید هم شده است بی شک یکی از دلایل فروش و افزایش فشار فروش در بازار امروز همین بود که شاهد بودیم اکثر سیستم ها با خرابی های متعدد مواجه شده و بعضا سردرگمی سهامداران را به همراه داشت به نظر این موضوع هم اثرات هر چند خاص ولی موثری داشت که البته قبل تر هم پیشنهاد داده ایم از ۲۷ اسفند تا ۱۵ فروردین در این ۱۸ روز بازار را تعطیل کنید و به شکلی فورس ماژور صرف سیستم معاملات گردد که امیدواریم بعد ازان دیگر شاهد این اتفاقات نباشیم (که البته بعید می بینیم گوشی بشنود و کاری صورت گیرد …)

و دلیل اخر بازارهای جهانی …

تقریبا بسیاری از بزرگان نه اقتصاد ما ، بلکه اقتصاد های دنیا معتقد و معترف بودند این دو هفته بزرگترین ریزش اخیر ۱۱ سال گذشته بازارهای جهانی بوده و آن را چالشی بزرگ برای بازارها و حتی دولت ها می دانند باید پذیرفت بخش های بزرگی از بازار ما شاید حدود ۶۰% به طور مستقیم و غیر مستقیم با این قیمت ها مرتبط هستند و این ریزش به نوعی به بازارما هم کشیده شده و بسیاری این واکنش امروز بازار ما را کاملا طبیعی می دانستند که ناشی از همین اثر پذیری از بحران جهانی است . البته طبق معمول بازار ما اول تا بیخش را می برد و بعد میشمارد ! بحث ما امروز عمدتا بابت همین موضوع است که ایا رفتار بازار درست است یا غلط ! ایا تند رفته یا درست پیش می رود ..

ولی باید پذیرفت که واکنش اولیه به این ریزش ها تا حدودی منطقی و قابل پذیرش بوده ولی این افت هم جایی برای متوقف شدن دارد و فروش از جایی به بعد غیرمنطقی است .

توضیح اثر ریزش های جهانی را سعی میکنیم در حد توان بیان کنیم …

این که بگوییم این ریزش جهانی بر بازار ما به طور کلی بی اثر است به نظر کمی اغراق و به نوعی چشم پوشی از واقعیت هاست ولی می توان در مقام مقایسه با بحران ۲۰۰۸ گفت اثر این ریزش و بحران کمتر است و البته برای ان دلایل جدی هم داریم البته این اثرات را به ۳ بخش تقسیم میکنیم اول اثرات خاص و مثبت که ریزش جهانی ها افت بهای تمام شده شرکت ها را رقم زده و در سوی دیگر این ریزش از نفت تا فراورده ها ریزش و افت دلار را بسیار سخت کرده است.

دومین اثر از دید ما ریزش فلزات و فولادو سنگ اهن است

که در مقاسه با سایر محصولات افت کمتری داشتند و در بازارهای جهانی این موضوع مشهود بود مثلا شما فرض کنید مس که از او به عنوان یکی از بیشترین ریزش ها و افت ها یاد میشد در حال حاضر به ۵۴۰۰ رسیده یعنی با نرخ دلار ۱۴ تومانی مس ۷۵ و ۷۶ میلیون تومان در هر تن بوده در حالی که کل سال ۹۸ میانگین فروش مس در طول سال حدود ۶۷ میلیون تومان بوده است این مهم ترین نکته ماست که در ادامه اثر سوم مطرح میشود .

اثر سوم روی نفت و محصولات پتروشیمی است

بازار واکنش منفی روی پالایشی ها گرفت ولی شاید گذر زمان نشان دهد که اتفاقا شاید پالایشی ها سود بردند و پتروشیمی ها این اثرات را بیشتر لمس کردند فرض کنید کرک اسپرد مثبت شود که بسیاری بر این عقیده اند این اتفاق رخ میدهد از همین رو فعلا روی گروه سوم که همه فکر میکنیم بیشترین اثر را دارند بازار می برد و می کشد و منفی میکند ، ولی نتیجه هنوز مشخص نیست .

در مورد این گروه نیز دقت کنید مثلا در استایرن منومر تا همین چند وقت پیش ۸۸۰ دلار بوده و حالا ۷۵۰ دلار یا در مورد اتیلن ۷۵۰ بوده و حالا ۶۴۰ است به هر حال این موارد اثر گذار است ولی در همین موارد نیز شاید نرخ دلار بتواند جبران کند و یا افت بهای تمام شده بخشی از ان را جبران نماید و این طور نیست که اثرات صرفا منفی داشته باشد در جمع بندی باید اذعان داشت کرونا و بازارهای جهانی دو چالش فعلی پیش روی ما هستند که اولی شاید کمی اقتصاد داخلی را با بحران هایی مواجه سازد و دومی هم باید کمی صبور بود ولی یک نکته در همه مشترک است تا وقتی دلار خیلی کم نشود اوضاع انقدر نگران کننده نیست که صحبت از یک بحران در بازار بشود کرد.

در آخر تحلیل باید عرض کرد که بازار بالا و پایین دارد

معتقدیم بازار بعد از اصلاحی که گرفته کم کم با عوامل بنیادی شروع به بازسازی خود خواهد کرد و شاید موتورش ابتدای سال خیلی گرم نشود ولی خیلی زود دوباره همین جریان پول و نرخ دلار و… او را سر گاز می آورد و دوباره بازار رشد خواهد کرد البته به نظر نوع و شکل رشد سال ۹۹ کمی با سال ۹۸ متفاوت خواهد بود . گزارش های ماهانه و بعد صورت های مالی نیز اثرات بسزایی دارند . خیلی از عوامل بالا را که خواندید برای سال ۹۸ بود و بعد برطرف می شود و این یعنی با پایان سال ۹۸ ما در سال ۹۹ عوامل و رخداد های جدیدی را داریم که شاید ریسک بازار را کمتر می کند .

یک نکته دیگر را عرض کنیم

ان این که جالب است وقتی بازار خوش و خرم بود در مورد اهمیت کار صندوق توسعه و تزریق پول و … مطلبی را عرض کردیم بازهم تاکید میکنیم این برای روزهای پس از ان بحران اخیرو شرایط خوش و خرم و سبز بازار بود … : امد چرخ نچرخید و اوضاع همینطور به هم ریخت و این به هم ریختگی فعلا ادامه دار شد از کرونا بگیر تا عوامل دیگر به هر حال وضعیت بازار را خراب کرد چه باید کرد ؟! تکلیف چیست ؟ . دیروز اخر مقدمه گزارش بازار عرض کردیم یک اصل باید وجود داشته باشد تا به امروز بورس زنده بود به پول ! بی تعارف جریان پول بود که نفس بورس بود و او را هدایت میکرد به هردلیلی تاکید می شود به هر دلیلی این جریان پول نباید از بازار فاصله بگیرد …

این یک اصل را عزیزان تصمیم گیر هم باید بشنوند که اگر قصد ارامش سایر بازارهای را دارید باید همچنان بازار سرمایه برای پول های سرگردان جذاب باشد . چیزی که امروز ما اینجا بیان میکنیم سیاستمداران و اقتصاد دان های دیگر کشورها عمل میکنند !

تازه کسانی که در مهد سرمایه داری هستند در مواقع لزوم به بازارها پول تزریق میکنند . صندوق توسعه طی این مدت عملکرد خوبی داشته ولی اقای رئیس همتی که برای بازار اهمیت ویژه ای قایل است و روز جمعه بیانیه میدهد باید اماده باشد تا خط اعتباری برای این صندوق جهت خرید و تزریق احتمالی پول باز کند . امیدواریم هیچ وقت کار به انجا نکشد ولی به نظر اگر لازم شد باید جریان حمایت از بازار به شکل جدی به عنوان یک سناریو مهم چیده شود هم معنوی و هم مادی …

بتاسهم