اوراق مشارکت ، اوراق بهادار با نام يا بي نامي است که به موجب قانون نحوه ي انتشار اوراق مشارکت به قيمت اسمي مشخص براي مدت معين منتشر مي شود و به سرمايه گذاراني که قصد مشارکت در اجراي طرح هاي عمراني انتفاعي دولت مندرج در قوانين بودجه سالانه کل کشور و طرح هاي سودآور توليدي، ساختماني و خدماتي را دارند واگذار مي گردد .
انتشار اوراق مشارکت روشي براي تامين مالي پروژه هاي شرکت است. شرکت پس از تدوين برنامه و اخذ مجوزهاي لازم مي تواند اقدام به انتشار و فروش اوراق مشارکت نمايد. اوراق مشارکت مانند سهام ممتاز داراي نرخ سود اسمي هستند که در موعدهاي مشخص به خريداران پرداخت مي شود. اوراق مشارکت داراي تاريخ سررسيد هستند که در آن تاريخ مبلغ اوليه ي اوراق مشارکت (مبلغ اسمي مندرج بر روي اوراق مشارکت) به مالک اوراق پرداخت مي شود. برخي از اوراق مشارکت از قابليت تبديل به سهم در تاريخ سررسيد برخوردارند.
مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار مانند سهام، تضمین پرداخت سود است، به این معنـا که دارنده اوراق مشارکت اطمینان دارد که سود مشخص و تضمین‌شده‌ای را به‌عنوان سود علی‌الحساب، در فواصل زمانـی معیـن، دریافت می‌کند.
مکانیزم اوراق مشارکت
سود تضمین‌شده اوراق مشارکت، به صورت علی‌الحساب به دارنده اوراق پرداخت می‌شود، به این معنا که پس از پایان پروژه و در سررسید نهایی، ناشر اوراق موظف است سود قطعی پروژه را محاسبه کرده و درصورتی که سود قطعی پروژه، بیشتر از سود علی‌الحساب پرداختی به خریداران اوراق باشد باشد، مابه‌التفاوت را به آنها پرداخت نماید. البته، درصورتی که سود قطعی پروژه، از سود علی‌الحساب پرداختی کمتر باشد، جبران مابه‌التفاوت برعهده ضامن اوراق مشارکت است و ضرر و زیانـی از این بابت، متوجه خریدار این اوراق نیست.
باتوجه به اینکه طرح‌هایی که برای تأمین مالی آنها، اوراق مشارکت منتشر می‌شود، معمولا طرح‌های زمان‌بر هستند، بنابراین اوراق مشارکت نیز اغلب با سررسیدهای سه تا چهارساله منتشر می‌شوند. اما اگـر خریدار اوراق به هر دلیل، قبل از دوره سررسید به پول خود نیاز پیدا کرد، می‌تواند با مراجعه به یکی از شعب بانکی که اوراق را از آن خریداری کرده، ضمن تحویل اوراق مربوطه به بانک، اصل پول خود را دریافت نماید. طبیعتا سودهای دریافتی تا تاریخ تحویل اوراق به بانک نیز به عنوان سود دوره مشارکت، متعلق به فـرد می‌باشد.
انواع اوراق مشارکت
اوراق مشارکت بورسی: اوراقی که قابل معامله در بازار بورس و فرابورس هستند.
اوراق مشارکت بورسی ممکن است:
به کسر: اوراقی که به قیمت کمتر از قیمت اسمی آن توسط سرمایه‌گذار خریداری می‌شود و سود سرمایه‌گذار برابر خواهد بود با مابه التفاوت قیمت خریداری شده با قیمت اسمی اوراق در سررسید آن. این اوراق یک سرمایه‌گذاری کوتاه مدت به شمار می‌آید.
قابل تعویض با سهام: اوراقی که منتشرکننده آن شرکت‌های سهامی عام هستند و در سررسید نهایی با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار تعویض می‌شوند.
قابل تبدیل به سهام: اوراقی که منتشرکننده آن شرکت‌های سهامی عام هستند و در سررسید نهایی یا در زمان تحقق افزایش سرمایه به سهام شرکت‌های موضوع طرح اوراق مشارکت، تبدیل می‌گردد.
اوراق مشارکت غیر بورسی
اوراقی که صرفا با تایید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود و قابل معامله در شعب بانک‌های عامل (بازار پولی) است.
با خرید و فروش اوراق مشارکت درصدی به عنوان کارمزد معاملات از حساب سرمایه گذار کسر می گردد. اوراق مشارکت معاف از مالیات می باشند. کارمزد معاملات اوراق مشارکت به شرح زیر می باشد:
کارمزد معاملات اوراق مشارکت
کارمزد خرید: ۰٫۰۷۲۶ درصد
کارمزد فروش:۰٫۰۷۷۴ درصد
.