خون سردار ؛ خاک سرخ …

امروز شنبه یکی از تلخ ترین و درواقع باید اذعان داشت سخت ترین و تلخ ترین روز تاریخ بازار سرمایه بود غم از دست دادن یکی از سرداران شجاع کشور غم کمی نبود که صد البته ریزش های این چینی بازار در مقابل ان کوچک است .در هر صورت افت نزدیک به ۱۷هزار واحدی شاخص عمق درد مصیبت وارده رامضاعف میکرد و البته در این میان تلاقی حمایت های همه جانبه از بازار و تفکرات نسبتا بدبینانه نیز مهم بود. شوک این ریزش برای بازار کمی سخت و هضم ان دشوار بود ولی هر طور شده امروز بازار سعی داشت از زیر بار روانی این فشار خارج شود که تلاش بی وقفه حقوقی ها و حتی سازمان بورس و ارکان مختلف ان قابل تقدیر بود .

اما در مورد بازار چند نکته را ذکر میکنیم

اولین نکته این بود که بازار چرا انقدر واکنش عصبی و منفی شدیدی نشان داد . بی تعارف باید گفت بازار در استانه یک تلنگر برای ریزش بود و روزهای قبل هم این موضوع را مدام یاداور میشدیم حتی به یاد دارید در مورد شاخص ها از هم وزن گرفته تا شاخص کل همه علائم هشدار دهنده داده بودند ولی اتفاقی بنیادی که بخواهد بازار را دچار ریزش کند در ان روزها دیده نمی شد ولی صبح جمعه این فاجعه رخ داد و بازار هم به دلیل آمادگی ذهنی برای اصلاح و ریزش ، افت جدی را شاهدبود . در واقع بازار برای اصلاح به یک تلنگر نیاز داشت ، شهادت سردار یک ضربه محکم به تمام ارکان بازار بود .

از همین رو ریزش بازار هم از چیزی به نام اصلاح فراتر رفت و یک تراژدی را رقم زد . ارکان بازار هم به درستی تمام تلاش خود را داشت تا ضربه گیر اساسی برای این موضوع باشد که انصافا تلاش این عزیزان قابل تقدیر بود . شاید در نوع اجرای این حمایت ها با هم اختلاف نظر و سلیقه داشته باشیم ولی در اصل حمایت شکی نیست و شک نکنید این موضوع هم تا به این جا خوب پیش رفته و خوب مدیریت شده است …

اما چه در انتظار بازار است .

ببنید در این که قیمت برخی سهم ها هیجانی بالا رفته بود وبه اصلاح نیاز داشت شکی نیست و اتفاقا این فرصت خوبی برای شناخت دقیق تر بازار است که کسانی که در این وادی فعال هستند روزهای بد و خوب را با هم ببینند . اما به نظر یک نکته و یک تغییر در بازار رخ داده است . برخی عزیزان میخواهند روی این موضوع سرپوش بگذارند ولی باید با حقایق و واقعیت ها روبرو شد تا برای انها راه حل های قوی تری داشت نکته مهم این است ریسک سیاسی بازار یک گام بالا امده است در این موضوع شکی نیست . کسی نمیتواند این موضوع را انکار کند که تحولات بازار تا قبل و بعد از این شهادت یکی است .

ریسک بازار قطعا بالاامده و یکی از مهم ترین چالش ها و ترس های بازار این است که افراد نمیدانند چه در انتظار و پیش روی انهاست واکنش ایران و بعد واکنش طرف مقابل ! اینها تماما واقعیت ها و اتفاقاتی است که پیش روی بازار است . معتقدیم چنین جنایتی قطعا بی پاسخ نیست و از همین رو به بازار هم حق میدهیم شاید کمی محافظه کار باشد ولی هر چیزی بهایی دارد خودکشی از ترس مرگ چیزی است که بازار در حال پرداخت بهای ان است . برای پی بردن به این موضوع باید پرسید چه در سر کسانی که سهم میفروشند هست ؟!

قبل از هر چیز باید گفت

هر کسی اختیار مال خود را دارد صرف این که چه فکر میکنیم و اصلا فروش منطقی هست یا خیر و اتفاقا این یکی از بهترین مزیت های بازار سرمایه نسبت به سایر بازارها که نقدشوندگی به لحظه را دارد. کدام بازار این نقد شوندگی را می تواند داشته باشد ( البته اگر در انتخاب سهم درست عمل کرده باشید ) . از همین روست که ما هم مخالف تعطیلی بازار هستیم متوقف شدن بازار دراین شرایط جز انباشته شدن شوک های منفی و فرسایشی شدن ان چیزی نیست و بازبودن بازار و تن دادن به این اصلاح بهترین کار بود …

در نگاه بعد به همه افراد که فروشنده بازار بودند حق میدهیم که نگران سرمایه خود بوده و دست به فروش میزنند ولی واقعا به روزهای پس از فروش هم فکر میکنید ؟!

قاعده اقتصاد که تغیر نکرده است با این نرخ دلار و این شرایط تورم و احتمالا سفت و سخت تر شدن شرایط و فضا به نظر بدترین کار نگهداری ریال است شاید برخی بخواهند ریسک خود را با حضور در بازارهای دلاری و طلایی کاهش دهند این هم یک اتفاق است ولی به واکنش بازار دلارو سکه اگر دقت کنید می بینید این طرز فکر خیلی هم طرفدار ندارد . برخی دیگر هم از اتفاقاتی میترسند که در مورد ان صحبت شد به خصوص واکنش ایران و تبعات بعد از ان ولی ایا می شود از ترس مرگ خودکشی کرد و این طور سر بازار را برید !

میدانیم امروز حال همه گرفته است . سعی کردیم نکات مهم را یاداور شویم

و در نوشتاری کوتاه بازار را بررسی کنیم اما حرف اخر با شما سهامداران است . امروز تقریبا حقیقی ها بیش از ۲ هزار میلیارد تومان وجه نقد به دست اوردند و بخش مهمی از ان توسط حقوقی ها خریداری شد . نمیدانیم واقعا این حجم پول را چه میکنید نقدینگی به امید چه شرایطی ؟! شاید بسیاری معتقدند می شود بازار را در قیمت های کمتری خرید ولی ایا مطمئنید می توانید در همین حجم نقطه زنی کرده و خرید کنید ؟! به نظر کمی باید منطقی بود شرایط اقتصادی تغییر خاصی نکرده ولی ریسک بازار کمی افزایش داشته است .

این را هم به شما عزیزان حق میدهیم که نگران باشید ولی به نظر فروش به هر قیمتی و هر سهمی منطقی نیست . البته این تاکید را داریم بازار امروز اتفاق مهمی بود که از این پس تجدید بررسی و تحلیل مجددی در پرتفوی و روش سرمایه گذاری خود داشته باشید …
به امید روزهای روشن که قطعا به زودی خواهد امد خیلی دیر نیست …

یک نکته دیگر

هم در بازار حائز اهمیت است این بوده که بازار امروز به خوبی تفکیک بین سهم های بنیادی و غیربنیادی را نشان میداد …بسیاری از سهم های پروژه محور بازار و یا سهم های غیربنیادی روی زمین و هوا با حجمی کم و صف فروشی بالا منتظر بودند …

و در مقابل بنیادی ها و یا انها که رشدی نکرده بودند بارها متعادل و حجم معاملات در انها بالا بود ولی بودند سهم هایی که به واسطه همان رشد عجیب در صفوف فروش گیر میکردند البته همه را با یک چوب نمی شود زد استثنا هم این میان بود ولی در کل این اتفاق باردیگر به همه عزیزان نشان داده شد که ریسک نقد شوندگی را در ذهن خود داشته باشید و وقتی در جایی می نویسیم ریسک خرید سهم ها باید لحاظ شود این رویداد امروز مصداق یکی از این موارد بود … امروز خیلی در مورد این موضوع صحبت نمیکنیم و سعی میکنیم روزهای بعد مفصل تر بحث کنیم .

یکی از مهم ترین سوالات بازار این است که اصلاح تا کجاست ؟!

به جد معتقدیم با توجه به این که سرعت اصلاح و ریزش بازار بالا بوده سرعت برگشت و تعادل او هم نزدیک و سریع خواهد بود . از همین رو اگر به چارت ها نگاه کنیم برخی معتقدند ۳۵۵ و ۳۵۶ هزار اولین نقطه ای است که بازار به ان واکنش نشان خواهد داد و اگر نتواند این نقاط را حفظ کند برای محدوده ۳۴۰ هزار میرویم .

با توجه به اتفاقاتی که امروز رخ داد و گرفته شدن زهر فروش در بسیاری از نماد ها فردا کار بازار اسان تر است و معتقدیم در نیم ساعت اول و با جمع و جور شدن اکثر نماد ها شاخص هم مرحله اول ریزش خود را طی کرده و کار پیش می رود و بازار در بخش مهمی از سهم های خود متعادل می شود یعنی امیدواریم این چند روز که احتمال میدهیم دوشنبه تعطیل باشد در واقع فردا بازار تا حدودی زهر فروشش گرفته شود و از روز سه شنبه اتفاق عجیبی رخ ندهد بازار کم کم کمر راست کرده و می تواند نماد های سبز رنگ خود را ببیند .

نکته ای که امروز برای همه جالب بود

سرعت ریزش بازار بود هر چه رشد بازار قوی تر می شود بی شک سرعت ریز شاو نیز در این موقع بیشت است و این خیلی تعجب اور نیست و ذهن باید برای این اعداد کم کم عادت داشته باشد ولی یکی از مزیت های مهم ریزش سریع بازار همین است که می توان سریعتر به نقطع تعادل برگشت و گذشت زمان این ریش را فرسایشی نمیکند .

نکته دیگر

بعد از این اصلاح قیمتی به نظر علاوه بر تزریق پول به تزریق موج امیدواری و خبرهای خوب نیاز داریم در دسترس ترین خبرها قطعا یکی تجدید ارزیابی دارایی ها و دیگری گزارش هاست . روی گزارش ها فعلا نمی شود خیلی حساب باز کرد ولی دوستان و عزیزان در سازمان بورس به سرعت با عزیزان در هیئت دولت و وزارت اقتصاد هماهنگ شده و چند شوک خبری مثبت به بازار سرمایه وارد شود که در کنار تزریق پول موج خبری نیز بتواند این موضوع را حمایت نماید .

و سر آخر … دو حرف مهم یکی با حقوقی ها و دیگری حقیقی های عزیز …

ابتدا با حقوقی ها … امروز انصافا حقوقی ها سنگ تمام گذاشتند . از صندوق توسعه و تثبیت تا حتی فولاد مبارکه و بسیاری از شرکت های دیگر . از برخی ارکان بازار به گوش میرسید که بیش از ۱۰هزار میلیارد تومان اعتبار برای حقوقی ها جهت کمک همه جانبه به بازار باز شده است که می توانند خرید کنند . با این اعتبار جمع و جور کردن بازار کار سختی نیست البته اسان هم نخواهد بود ولی در هر صورت تجربه و عملکرد همین چند ماه اخیر حقوقی ها نشان داده که برنده این بازی انها هستند این ماهیت بازار ماست با کمی صبر وحلاوت، شیرینی سود را خواهی دید ولی همین صبر و تحمل کم است . به نظر فردا نیز این حقوقی ها با تمام قوا راهی بازار شده و احتمالا فردا بازار با شکل قوی تری جمع و جور می شود .

روی صحبت ما با سایر حقوقی هایی است که امروز نظاره گر بودند به نظر هنر نیست در بازار مثبت دنبال بلوک میگشتید و امروز برای خرید قطره چکانی برنامه ریزی پلکانی میکردید و دنبال کمیته بودید ! . برخی هم که واقعا نوبر بودند در صف فروش سهم می فروختند انصافا بد هم نیست این عزیزان معرفی شوند واقعا بدانیم با چه استدلالی این طور سهم می فروشند ! به خصوص در این روزها … اکثر این حقوقی ها دولتی و شبه هستند و نان دولت را میخورند و خون سهامدار را به جوش می آورند؟!

بتاسهم