روزی هزار میلیارد تومان نقدینگی در اقتصاد ایران تولید می‌شود و چاره‌ای جز ورود به بازار سرمایه ندارد

🔹سعید اسلامی بیدگلی تحلیلگر مسائل اقتصادی: شاخص بورس امسال رشد بسیار حیرت انگیزی را تجربه کرده است. البته چنین رشدی در گذشته نیز شاید دوباره اتفاق افتاده باشد. نکته کلیدی اینجاست که در دفعات قبلی علت اصلی افزایش شاخص بورس تعدیل ارزش سهام با تورم و قیمت ارز پس از وقوع جهش ارزی بود. این بار اینگونه نیست و این مسئله سوال‌برانگیز شده است.

🔹به نظر می رسد افزایش سرسام‌آور حجم نقدینگی و خواب بازارهای سرمایه گذاری جایگزین عامل اصلی اقبال مردم به بازار سهام در شرایط فعلی است.

البته تورم انتظاری که برای سال ۹۸ شکل گرفت و نیز در برخی از قیمت‌ها سهام ها پیش خور شده، هم در این زمینه اثرگذار بوده است. از طرف دیگر همزمان با عوامل بیرونی، ساز و کارهایی که در مجموعه بازار سرمایه کشور (ریز ساختارها) وجود دارد، باعث شده تا ورود نقدینگی با رشد‌های خیلی زیاد اثر خود را در این بازار نشان دهد.

🔹 به طور مثال

عمق کم بازار، سهم اندک سهام شناور آزاد، عدم اجازه عرضه به سهامداران عمده، تنش‌هایی که در بازار پایه رخ داد و دخالت‌های نابجایی که برخی از مراکز سیاسی در موضوع تخصصی بازار سرمایه کردند که عملا باعث شد تا ارکان بازار سرمایه در مورد اصلاح برخی ریزساختارهای بازار محتاط شوند. تمامی این عوامل در رشد حیرت‌انگیز بازار سرمایه در طول سال جاری اثرگذار بودند. از طرف دیگر مجموع ساز و کارهایی که مردم را به سرمایه‌گذاری مستقیم تشویق کرده به رغم شعارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس، نیز اثرگذار بوده است.

🔹در نتیجه شاهدیم این با همراهی تمامی این عوامل، ورود نقدینگی به بازار سرمایه باعث رشد بسیار زیاد قیمت بسیاری از سهم ها و در مجموع شاخص بورس شود.

متاسفانه به رغم توصیه های بسیاری از کارشناسان در مقاطعی که نقدینگی به بازار ورود می‌کند (البته اکنون بیشتر هجوم نقدینگی است)، باید اقداماتی چون افزایش سهام شناور آزاد و پذیرش سهم های بیشتر جدید، تسهیل روند افزایش سرمایه شرکت ها، طراحی اوراق جدید برای عرضه و توسعه ابزارهای مدیریت ریسک انجام شود اما کمتر به این توصیه ها توجه شده است.

🔹نمی گویم اصلاً این اقدامات انجام نشده اما به طور گسترده رخ نداده است. بنابراین بازار ظرفیت جذب حجم بالای نقدینگی در سهام جدید را نداشته است در نتیجه چون تعداد سهام محدودی که وجود دارد به عنوان کالای مورد مبادله در بازار سرمایه با نقدینگی بسیار مواجه شده و قیمتشان رشد بسیاری یافته است. البته برخی کارشناسان معتقدند که این قیمت‌ها نشان دهنده پیشخور شدن پیش‌بینی‌ها درباره ارز و تورم در سال ۹۹ است.

🔹دقت کنیم اکنون روزی بیش از هزار میلیارد تومان نقدینگی در اقتصاد ایران تولید می‌شود و فعلاً جای دیگری جز بازار سهام برای رفتن ندارد. حتی دولت هم از ورود این پول به این بازار بسیار خوشحال است. به نظر می‌رسد سیاست‌گذار اقتصادی هم ترجیح می‌دهد در این شرایط نقدینگی در بازار سرمایه تخلیه شود.

🔹در محافل خصوصی هم گفته می‌شود رشد شاخص بورس تنها تورمی بوده که کسی از افزایش آن ناراحت نیست. اما واقعیت این است که حرفه‌ای‌های بازار نسبت به ادامه این روند نگرانند.

حسین عبده تبریزی