نقدینگی سرگردان جامعه که بعضا آن را به هیولای نقدینگی تعبیر می‌کنند چند وقتی است بازار سرمایه را نشانه گرفته است.افزایش روزانه شاخص بورس که منشاء آن عمدتا ورود پولهای جدید است، اگرچه از دیرباز هدف و آرزوی مسوولان سازمان بورس محسوب می‌شده، اما این‌بار به دغدغه و نگرانی آنها بدل شده است.

سازمان بورس نگران است که در صورت ادامه این روند، افزایش بیش از حد قیمتها منجر به تشکیل حباب قیمتی گردیده و در آینده دور یا نزدیک، بازار در معرض ریزش شدید ناشی از فروکش کردن ناگهانی حباب قرار گیرد و بسیاری از سرمایه‌گذاران با ضرر و زیان چشمگیری مواجه شوند.

اگرچه بی‌تردید در آینده دور یا نزدیک، قیمت بازار و قیمت ذاتی هر دارایی بالاخره به هم نزدیک خواهند شد، اما در صورتیکه تحول اقتصادی مناسبی در کشور اتفاق نیفتد، ممکن است شرایط تورمی کشور و افزایش روزافزون نقدینگی موجب شود تا با افزایش بیش از پیش قیمت ارز و سایر محصولات، این قیمتهای ذاتی باشند که خود را به قیمت بازار می‌رسانند. اگر رفتار بازار را منطقی بدانیم، متاسفانه امروز، بازار همین وضعیت را پیش‌بینی می‌کند. اما اگر قرار نباشد در مسیر ونزوئلایی شدن اقتصاد قدم برداریم، ادامه روند گسیل پول با بازار سرمایه، اگر تمهیدات مناسبی اندیشیده نشود، می‌تواند نگران‌کننده باشد.

با توجه به شرایط حاضر، سازمان بورس چه تمهیداتی می‌تواند در نظر بگیرد تا تهدید فوق را تبدیل به فرصت کند؟

۱٫ لازم است برنامه‌های آموزشی در خصوص اهمیت تحلیلهای مالی بنیادی و امکان انتقال تجارب قبلی داخلی و بین المللی در شرایط مختلف بازار برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته شود.

۲٫ امضای بیانیه‌های ریسک که بدرستی لازمه آغاز خرید و فروش در بازار بورس است، نه تنها در زیانهای احتمالی سرمایه‌گذاران از سازمان بورس سلب مسولیت می‌کند، بلکه هشداری به آنهاست مبنی بر اینکه معامله سهام در بورس با ریسک همراه است و تضمینی برای سود وجود نخواهد داشت.

۳٫ بدون شک افزایش فشار به ناشران جهت ارسال گزارشات به موقع و شفافتر کردن گزارشات در خصوص شرایط مالی و عملیاتی شرکتها، قدرت و سرعت تحلیل سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد.

۴٫ بدون شک راه‌اندازی قراردادهای آتی و فروش تعهدی (که قرار است در بورس تهران بزودی عملیاتی شود)، به بهینه‌تر شدن بازار کمک شایانی خواهد کرد.

۵٫ کاهش موانع قانونی، تسهیل و تسریع توسعه بازار اولیه (افزایش سرمایه‌ها و عرضه‌های اولیه) فارغ از اینکه در دوران رونق و یا رکود بورس بسر می‌بریم امری لازم و مفید می‌باشد که بطور طبیعی موجب افزایش عرضه‌های اولیه در دوران رونق جهت جذب بخش قابل ملاحظه‌ای از نقدینگی جدید خواهد گردید. توسعه بازار اولیه است که بخش واقعی اقتصاد را از محل رونق بورس بهره‌مند می‌گرداند. وگرنه صرف معاملات سهام در بازار ثانویه فایده چندانی برای تولید ندارد.

۶٫ تسریع در اعطای مجوز به شرکتهای بزرگ برای ایجاد صندوقهای سرمایه‌گذاری پروژه‌ای برای طرح‌های جدید و جذب منابع مالی مورد نیاز از طریق عرضه اولیه سهام آن صندوقها.

۷٫ همکاری با سازمان خصوصی سازی جهت تسریع هدفمند خصوصی سازی شرکتهای دولتی.

۸٫ بررسی طرح راه‌اندازی صندوقی در بورس به نام صندوق یارانه‌های انرژی با هدف سرمایه‌گذاری در پروژه‌های سودآور حوزه انرژی کشور که منابع آن به اختیار افراد متقاضی از محل یارانه‌های آنان و در ازای دریافت سهام صندوق، تامین می‌شود.

۹٫ افزایش محدودیت خرید اعتباری

۱۰٫ در خصوص بازاری که بی‌محابا رشد می‌کند و قیمت برخی سهمها از ارزش تحلیلی آنها فاصله زیادی می‌گیرد، وجود محدودیت کاهش قیمت، موجب کاهش ریسک ضرر در ذهن خریداران سهام در قیمتهای بالا خواهد بود و لذا به افزایش قیمت سهم دامن می‌زند. از طرف دیگر، ایجاد محدودیت افزایش قیمت در خصوص سهامی که بالاتر از قیمت ذاتی معامله می‌شود نیز موجب افزایش حجم معاملات در قیمتهای بالا گردیده که نه تتها کاهش قیمت را سخت‌تر میکند بلکه تبعات سقوط اختمالی آتی آن را افزایش می‌دهد.

عماد مدیرزاده/ مجمع فعالان اقتصادی