سوال این است که اوراق پیشفروش نفت قرار است در قالب کدام یک از دو مکانیزم قیمتگذاری اسمی و اداری یا سازوکار عرضه و تقاضا عرضه شود؟
حالت اول:
🔹در صورتیکه در زمان سررسید این اوراق، امکان صادرات نفت برقرار باشد و قیمت اوراق نیز در زمان حال براساس عرضه و تقاضا تعیین شده باشد، اولا در زمان حال شوکی به قیمتها وارد نخواهد شد، ثانیا، در زمان سررسید هم مشکل جدی مالی برای دولت آینده بهوجود نخواهد آمد.
🔹بودجه دولت با وابستگی کمتر به نفت ادامه کار خواهد داد و بودجه فعلی نیز با فشار کمتر اجرا خواهد شد. این بهترین حالت ممکن و با توجه به ساختار نظام تصمیمگیری، بدون تردید غیرمحتملترین گزینه است.
حالت دوم:
🔹در صورتیکه در زمان سررسید امکان صدور نفت برقرار نباشد و قیمت اوراق هم براساس عرضه و تقاضا تعیین شده باشد، اوراق در زمان حاضر با قیمت بالا مبادله خواهند شد و یک نرخ مورد انتظار بالای ارز در زمان حال آشکار خواهد شد.
🔹آثار آشکار شدن این قیمت یک چاقوی دو لبه است. از یک طرف این قیمت میتواند فشار روی بازارهای دیگر را کم کند، منابع مالی زیادی را در زمان حال فراهم و فشار مالی روی دولت بعدی را هم کم کند. اما از طرف دیگر این قیمت بالا میتواند چراغ راهنمای انتظارات تورمی باشد که اثرات خاص خود را خواهد داشت. در مجموع به نظر میرسد که این حالت هم همچنان میتواند تسهیلکننده باشد.
حالت سوم:
🔹در زمان سررسید امکان صدور نفت برقرار شده اما قیمتگذاری اوراق در زمان حال با قیمتهای اسمی مبتنی بر نرخ ارز موجود و قیمت فعلی نفت صورت گرفته باشد.
🔹در این حالت از یک طرف در صورت برطرف شدن مشکل کرونا، قیمتهای جهانی نفت قاعدتا در سطح بالاتری خواهد بود و از طرف دیگر، بسته به میزان تورمی هم که اقتصاد ایران طی دو سال تجربه کند، نرخ ارز به درجاتی در سطح بالاتر قرار خواهد داشت. اگر رشد حاصلضرب این دو متغیر بیشتر از نرخ سود بانکی باشد، سودی از جنس رانت نصیب خریداران خواهد شد.
حالت چهارم:
🔹عدم امکان صدور نفت و قیمتگذاری اسمی اوراق، این حالت بدترین وضعیت از نظر آثار بر شرایط اقتصادی زمان حال و آینده خواهد بود و همانطور که گفته شد، هزینه مالی سنگینی را به همراه خواهد داشت که با توجه به فرض تداوم وضع موجود، تبدیل شدن به پایه پولی و تورم قابلتوجه محتملترین سناریو خواهد بود.
🔹درخصوص تاثیر انتشار این اوراق بر نرخ بهره نیز لازم است اولا توجه کنیم همانطور که پیشتر گفته شد، سایر روشهای تامین مالی دولت در شرایط کنونی ظرفیتی محدود دارند و بنابراین دولت احتمالا قادر به تامین کسری بودجه خود از محل فروش داراییها یا افزایش مالیات نخواهد بود.
🔹بنابراین، میان انتشار بیشتر اوراق- که مستقیما بر نرخ بهره اثرگذار خواهد بود- و اوراقی که نوعی ترکیب یا هیبرید از اوراق و ابزارهای ریسکی است، احتمالا تاثیر انتشار اوراق بدهی با درآمد ثابت، بر نرخ بهره بیشتر خواهد بود. ضمن اینکه در صورتی که این اوراق در سازوکار بازار و به قیمتی که براساس عرضه و تقاضای بازار تعیین میشود عرضه شود، میزان قابلیت جایگزینی آن با اوراق قرضه دولتی کمتر خواهد بود.
دنیای اقتصاد
دکتر مسعود نیلی و دکتر علی ابراهیم نژاد
تحلیل تصویری تکنیکال را در کانال تلگرام و آپارات ببینید:
کانال تلگرام: https://t.me/farabibourse
ما را در آپارات دنبال کنید: aparat.com/kargozari.org
تحلیل بازار و شرکت های بورس اوراق بهادار را در گزارش بازار بخوانید.